środa, 28 maja 2014

Biografia Paulo Coelho

Na rynku pojawiła się nowa powieść Paula Coelho Zdrada. Coelho to jeden z najpopularniejszych autorów na świecie. Jego książki sprzedają się w milionach egzemplarzy, a w Internecie mnożą się portale skupiające jego fanów. Skąd ta popularność? Kim jest ten celebryta, którego cytaty internauci przekazują sobie w przestrzeni wirtualnej jak ciepłe bułeczki? Na te pytania odpowiedzi szuka Fernando Morais, autor książki  Czarodziej. Ten doświadczony dziennikarz pisze na łamach ,,Veja", jest autorem m.in. wydanego w 1976 roku słynnego zbioru  reportarzy z Kuby A Ilha (Wyspa). Obfitujące w nieprawdopodobne wydarzenia życie  Paula Coelho zainspirowało go do napisania tej wyjątkowej biografii, która zaskakuje zarówno fanów jak i krytyków Czarodzieja. Warto przeczytać!

Książka Czarodziej ukazała się nakładem wydawnictwa Drzewo Babel.




Rio de Janeiro, maj 1974 roku. W Brazylii panuje dyktatura. Paulo Coelho zostaje wezwany na przesłuchanie do Wydziału Spraw Porządku Publicznego. Odnosi sukcesy jako autor tekstów piosenek, współpracuje z muzykiem rockowym Raulem Seixasem. Paulo często musi załatwiać zezwolenia na wykonywanie utworów, więc bez obaw udaje się z przyjacielem do urzędu. 


Gdy wysiedli przed stuletnim, trzypiętrowym budynkiem przy ulicy da Relação, dwie przecznice od siedziby wytwórni Philips, była trzecia po południu 27 maja. Paulo usiadł na ławce w korytarzu i otworzył gazetę. Raul okazał strażnikowi w okienku dokumenty i poszedł na spotkanie. Wyszedł pół godziny później, ale zamiast podejść do Paula, skierował się do budki telefonicznej przy wejściu. Udał, że wykręca jakiś numer i zaczął nucić po angielsku: My dear partner, the men want to talk with you, not with me… [Drogi kolego, oni chcą rozmawiać z tobą, a nie ze mną…].
Paulo nie zrozumiał ostrzeżenia. Bębniąc palcami w obudowę telefonu, Raul powtarzał jak refren te same słowa: 

They want to talk with you, not with me…
They want to talk with you, not with me…

Do Paula wciąż nie docierało. Wstał z ławki i szykując się do wyjścia spytał z uśmiechem:
– Co to za żarty? Komponujesz nowy przebój?
Kiedy chciał podejść do przyjaciela, funkcjonariusz zagrodził mu drogę.
– Pan tu zostanie. Musi pan złożyć zeznania.
Przerażony Paulo zdołał jedynie powiedzieć do Raula:
– Zadzwoń do mojego ojca!
Po chwili zniknął za drzwiami. Poprowadzono go przez labirynt słabo oświetlonych korytarzy na wewnętrzny dziedziniec otoczony galeriami, gdzie znajdowały się zakratowane cele. Wydobywał się z nich odór moczu połączony z ostrym zapachem środków dezynfekujących. Większość pomieszczeń była pusta. Prowadzący Paula funkcjonariusz zatrzymał się przed jedną z cel, wepchnął go do środka i zaryglował drzwi. W środku było dwóch młodych mężczyzn. Paulo bez słowa usiadł na podłodze i zapalił papierosa. W panice zaczął się zastanawiać, co mogło być przyczyną aresztowania. Z ponurych myśli wyrwał go jeden z chłopaków, który zapytał:
– Czy pan nazywa się Paulo Coelho?
– Tak, to ja, a bo co? – odparł nerwowo, coraz bardziej wystraszony.
– Nazywamy się Dziećmi Boga. Jestem mężem Tality, którą poznał pan w Amsterdamie.
Paulo przypomniał sobie, że w Holandii zaczepiła go jakaś Brazylijka, bo na jego dżinsowej kurtce zobaczyła wyszytą brazylijską flagę. Dwaj mężczyźni też nie wiedzieli, dlaczego ich zamknięto. Należeli do powstałej w Kalifornii sekty Dzieci Boga, która miała w Brazylii wielu zwolenników. Na jej adeptach ciążyło wiele zarzutów, między innymi oskarżenia o wykorzystywanie dzieci do praktyk seksualnych oraz o związki kazirodcze. Obecność tych trzech młodych ludzi w celi Wydziału do Spraw Porządku Politycznego świadczyła, że czas represji w Brazylii nie minął. Przerażająca i okrutna machina, uruchomiona przez dyktaturę do zwalczania opozycji, teraz obróciła się przeciw hipisom, narkomanom i członkom podejrzanych sekt. Dopiero około szóstej po południu zjawił się człowiek w cywilu, z pistoletem przytroczonym do paska spodni. Trzymał w ręku papierową teczkę.
Otworzył drzwi i zapytał:
– Który to Paulo Coelho de Souza?
Paulo wstał. Zaprowadzono go do pokoju na drugim piętrze, w którym stały dwa krzesła i stół. Policjant usiadł za stołem, Paulowi kazał zająć krzesło naprzeciwko. Wyjął z teczki małą, czterostronicową broszurkę dołączaną do każdego egzemplarza płyty Krig‑Ha, Bandolo!. Zaczął się surrealistyczny dialog.
– Co to za gówno?
– Książeczka dołączona do płyty, którą nagrałem z Raulem 
Seixasem.
– Co znaczy Krig‑Ha, Bandolo!?
– Uważaj na wroga!
– Na wroga? Jakiego wroga? Chodzi o rząd? Co to za język?
– Ależ skąd! To nie ma nic wspólnego z rządem. Wrogowie to afrykańskie lwy, a tego języka używano w królestwie Pal‑ul‑don.
Mężczyzna był przekonany, że długowłosy hipis stroi sobie z niego żarty. Przepytał go szczegółowo z historii Tarzana i innych filmowych bohaterów fikcyjnego królestwa afrykańskiego Pal‑ul‑don. Jednak te informacje mu nie wystarczały.
– Kto to zrobił? – spytał, wskazując na broszurę.
– Ja i moja dziewczyna. Jest architektem i rysuje komiksy.
– Nazwisko? Chcę ją przesłuchać. Gdzie jest teraz?
Paulo przeraził się, że wciągnie Gisę w ten koszmar. Jednak wiedział, że nie warto kłamać, tym bardziej, że oboje byli niewinni. Spojrzał na zegarek. Dochodziła dwudziesta.
– Nazywa się Adalgisa Rios. Dziś zaprosili nas na kolację moi rodzice. Pewnie jest u nich w domu.
– Jedziemy! – rzucił policjant, zebrał ze stołu papiery, wziął papierosy i zapalniczkę, po czym kazał przerażonemu Paulowi pójść za nim.
Na widok czarno‑białego policyjnego wozu z napisem „Urząd Bezpieczeństwa Rio de Janeiro” Paulo odetchnął z ulgą. Oznaczało to, że został oficjalnie aresztowany i – przynajmniej teoretycznie – był pod kuratelą państwa. Gorzej, gdyby dostał się do więzienia znajdującego się w gestii tajnych służb, które poruszały się po mieście cywilnymi samochodami z fałszywymi tablicami rejestracyjnymi, zatrzymywały ludzi bez nakazu, a często i bez wiedzy oficjalnych władz. Tajna policja była odpowiedzialna za większość przypadków tortur i 117 zaginionych więźniów politycznych.
Rodzice Paula z niedowierzaniem patrzyli, jak ich syn wychodzi z radiowozu pod eskortą czterech uzbrojonych mężczyzn. Powiedzieli, że Gisa jeszcze nie dojechała i zażądali wyjaśnień. Paulo próbował ich uspokoić, mówiąc, że chodzi o płytę Krig‑Ha, Bandolo! i że niebawem wszystko się wyjaśni. Obiecał, że niedługo przyjdą z Gisą na kolację.
– Właśnie! Niedługo wrócą – potwierdził skwapliwie jeden z policjantów.
Paula zaprowadzono z powrotem do wozu i posadzono z tyłu, między dwoma uzbrojonymi policjantami. Przed nim również siedziało dwóch ludzi pod bronią. Samochód ruszył do centrum. Po drodze Paulo spytał, czy może zadzwonić z budki telefonicznej, żeby poinformować wytwórnię o problemach z płytą. Policjant się nie zgodził, ale zapewnił, że za kilka godzin Paulo i jego przyjaciółka będą wolni. Podstęp się nie udał. Paulo chciał zatelefonować do domu i poprosić Gisę, by wyrzuciła marihuanę, którą trzymał w salonie. Siedział przerażony, nie odzywając się do końca podróży. Samochód stanął przed ich domem, kierowca został na dole, a trzej funkcjonariusze wraz z Paulem weszli do budynku. Stłoczeni w małej windzie wjechali na czwarte piętro. Paulowi zdawało się, że wjazd trwa całą wieczność. W mieszkaniu zastali Gisę. Miała na sobie wzorzyste sari i właśnie gasiła światło, szykując się do wyjścia.
– Kochanie, ci panowie chcą wyjaśnić parę spraw związanych z moją płytą i książeczką, którą zrobiliśmy dla Philipsa.
Gisa, choć przerażona, zachowała kamienną twarz.
– Oczywiście, bardzo proszę – odparła spokojnie. – Co panowie chcą wiedzieć?
Usłyszała w odpowiedzi, że przesłuchanie nie może się odbyć w mieszkaniu.
– Możemy spisać zeznania tylko w siedzibie wydziału – oznajmił jeden z policjantów. – Pojedziemy tam razem.
– Jesteśmy aresztowani? – spytała Gisa.
– Nie. Jesteście zatrzymani w celu złożenia zeznań – odparł grzecznie policjant. – Ale najpierw przeszukamy mieszkanie. Pani pozwoli…
Paulo poczuł, że serce zaczyna mu bić tak szybko, jakby zaraz miał dostać zawału. Na pewno znajdą marihuanę. Stał na środku pokoju, obejmując ramieniem Gisę i patrzył, jak policjanci przeszukują wszystkie zakamarki. Jeden z nich znalazł paczkę około stu książeczek do albumu Krig‑Ha, drugi grzebał w szafkach i na półkach, trzeci – prawdopodobnie przełożony – szperał wśród książek i płyt na regale. Uwagę jego zwróciło chińskie naczynie z laki, wziął je do ręki i podniósł wieczko. Było po brzegi wypełnione marihuaną. Powąchał, zamknął pojemnik i odłożył na miejsce. Paulo zrozumiał, że sytuacja jest o wiele poważniejsza, niż mu się zdawało. Skoro policjanta nie interesuje pudełko pełne marihuany, to podejrzewają go o coś znacznie gorszego. Wróciły wspomnienia z Ponta Grossa. Czy i tym razem pomylono go z terrorystą albo bandytą napadającym na bank?
Dopiero w siedzibie wydziału do Paula i Gisy dotarło, że tego wieczora nie zjedzą kolacji u państwa Coelhów. Rozdzielono ich przy wejściu, kazano przebrać się w żółte drelichy z wyszytym na piersiach napisem „Więzień”. O świcie 28 maja zrobiono im fotografie i założono kartotekę. Na policyjnych fiszkach zostawili swoje odciski palców. Paulo otrzymał numer 13720, a Gisa 13721. Zaczęły się wielogodzinne przesłuchania. Ile to trwało, trudno powiedzieć, bo razem z ubraniami zabrano im także zegarki. Przebywali w zamkniętych pomieszczeniach bez okien, co jeszcze bardziej pogarszało ich samopoczucie. Nie stosowano tortur, a przesłuchania wciąż krążyły wokół sprawy broszurki dołączonej do płyty Krig‑Ha i znaczenia słów „społeczeństwo alternatywne”. Przedtem jednak przez wiele godzin opowiadali funkcjonariuszom, co robili do dnia aresztowania, dzień po dniu. Takie szczegółowe przesłuchania w żargonie policyjnym nazywano „kapibarą”. Kiedy Paulo zeznał, że w maju 1970 roku był z Verą Richter w Santiago de Chile, policjanci zaczęli wypytywać go o mieszkających tam Brazylijczyków, ale żadnych rewelacji się nie dowiedzieli, bo nie utrzymywał kontaktów z rodakami w Chile ani w żadnym innym kraju. W tym czasie Gisa próbowała przekonać śledczych, że tytuł płyty Krig‑Ha, Bandolo! powstał podczas „burzy mózgów” w wytwórni, kiedy Paulo wszedł na stół i wydawał okrzyki Tarzana w królestwie Pal‑ul‑don.
Tymczasem rodzice Paula spędzili bezsenną noc, szalejąc z niepokoju. Lygia zadzwoniła do przyjaciółki, która była sekretarką gubernatora stanu Guanabara, do dziennikarza i przedsiębiorcy Antônia de Páduy Chagasa Freitasa. Dowiedziała się, że syn rzeczywiście przebywa w areszcie Wydziału do Spraw Porządku Politycznego przy ulicy Relação. Oficjalne aresztowanie było gwarancją, że nazwisko Paula nie znajdzie się na liście desaparecidos, zaginionych bez wieści. Wraz z ogłoszeniem Aktu Instytucjonalnego i zniesieniem zasady aresztowania tylko na podstawie nakazu sądowego, rodzinie ofiary pozostawało jedynie dotrzeć do wpływowych funkcjonariuszy w urzędzie bezpieczeństwa przez znajomości. Marcos, mąż Sônii Marii, skontaktował się ze swoim przyjacielem, pułkownikiem Imbassahym, który miał znajomości w Serviço Nacional de Informações [Narodowej Służbie Informacyjnej]. Jednak inżynier Pedro postanowił najpierw wstawić się za synem drogą oficjalną. Ciocia Helói poleciła mu znajomego adwokata, Antônia Cláudia Vieirę. Ten pięćdziesięciopięcioletni prawnik pracował w kancelarii wuja „Candinha”, jak rodzina nazywała byłego prokuratora generalnego, Cândida Oliveirę Júniora. Po nawiązaniu niezbędnych kontaktów, rodzice zjawili się przed ponurym gmachem. Okazało się, że do środka może wejść jedynie mecenas Vieira.
– Jesteśmy znajomymi pułkownika Jarbasa Passarinha – inżynier Pedro próbował jeszcze powołać się na dawnego znajomego, a wtedy jedną z najbardziej znanych postaci reżimu, byłego gubernatora stanu Pará i ministra w trzech reżimowych rządach. Passarinho był jednym z sygnatariuszy Aktu Instytucjonalnego i po raz drugi wybrany został senatorem z ramienia wspierającej rząd partii Arena.
– Ale pan stoi przed Wydziałem Porządku Politycznego – na policjancie nie zrobiło to większego wrażenia – a tu ptaszki nie ćwierkają. Nawet takie jak Jarbas [passarinho – po portugalsku „ptaszek”, przyp. tłum.].
Podczas gdy adwokat rozmawiał ze strażnikiem, próbując uzyskać informacje na temat Paula, Pedro, Lygia, Sônia i jej mąż Marcos czekali w strugach deszczu przed wejściem do budynku. Po kilku minutach Vieira przyniósł dobre wieści.
– Paulo jest tutaj. Powinni go jeszcze dziś wypuścić. Strażnik dzwoni do szefa, żeby spytać, czy zezwolą na krótkie widzenie.
Po chwili mężczyzna wezwał adwokata i zaprowadził go do sali, gdzie mógł porozmawiać z Paulem. Vieirę zaskoczył wygląd więźnia. Chociaż nie poddano go torturom, Paulo był przeraźliwie blady. Miał ciemne sińce pod oczami, rozlewające się aż po wąsy, wzrok nieprzytomny, przerażony. Vieira uspokoił go. Powiedział, że obiecano wypuścić go w ciągu kilku godzin. Potem adwokata wyproszono. Lygia chciała czekać na syna przed budynkiem, ale Vieira przekonał ją, że to nie ma sensu.
We wtorek około dziesiątej wieczór najsympatyczniejszy z policjantów, którzy zajmowali się Paulem, otworzył drzwi do celi i oddał mu ubranie oraz dokumenty. Oboje z Gisą byli wolni. Paulo szybko się przebrał. Na korytarzu czekała już Gisa. Funkcjonariusz zaprowadził ich do pobliskiej kawiarni. Tam usiedli we troje i wypalili papierosa. (Po wielu latach, kiedy Paulo był sławnym pisarzem, spotkał tego człowieka na ulicy w Mediolanie).
Paulo chciał jak najszybciej opuścić złowrogie miejsce. Wezwał taksówkę i wraz z Gisą udali się do rodziców. Kierowca jechał szeroką aleją Mem de Sá, potem skręcił w wysadzaną drzewami ulicę w nowoczesnej części Flamengo. Koło hotelu Glória taksówka skręciła. Nagle drogę zagrodziły im trzy lub cztery samochody, w tym dwa marki chevrolet veraneio, chętnie używanej przez tajną policję. Z wozów wyskoczyli ludzie w cywilnych ubraniach, otworzyli tylne drzwi żółtej taksówki i wywlekli ich na chodnik. Paula powalili na ziemię i skuli kajdankami. Kątem oka widział, jak Gisę wepchnięto do drugiego wozu, który odjechał z piskiem opon. Zanim na tylnym siedzeniu założyli mu na głowę czarny kaptur, ujrzał jeszcze pięknie oświetloną, elegancką fasadę hotelu Glória.
– Chcecie mnie zabić? – wyjąkał przerażony.
– Spokojnie! – odparł agent. – Nikt cię nie zabije. Chcemy cię tylko przesłuchać.
To go jednak nie uspokoiło. Trzęsąc się ze strachu, przełamał wstyd i zapytał:
– Mogę przytrzymać się twojej nogi?
Niespodziewana prośba rozbawiła mężczyznę.
– A trzymaj się, człowieku! I nie bój się, nikt cię nie zabije.







Brak komentarzy:

Prześlij komentarz